Pomniki przyrody

        Pomniki przyrody mogą być pojedyncze lub grupowe okazy przyrody żywej i nieożywionej o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej. Wyróżniają się one indywidualnymi cechami, odznaczającymi je wśród innych tworów, np. wiek lub wielkie rozmiary dla drzew i krzewów czy niezwykłość formy lub pochodzenia dla pomników przyrody nieożywionej.

Na terenie Nadleśnictwa Wipsowo znajduje się sześć pomników przyrody - jeden głaz granitognejs szaroróżowy, dwa stanowiska cisów, dwa dęby oraz lipa o sześciu pniach.

Wyjątkiem na skalę europejską są cisy odnawiające się naturalnie, stanowiące powierzchniowy pomnik przyrody (nr rej. woj. 355). Ta lokalna populacja cisa zajmuje stosunkowo niewielką powierzchnię, lecz charakteryzuje się dość dużą liczebnością (ponad 1 180 szt, w tym kilkadziesiąt dojrzałych osobników i ponad 1 100 podrostów). Na zlecenie Nadleśnictwa w 2005 r. Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Gdyni wykonało opracowanie warunków występowania cisa oraz wstępną ocenę stanowisk tego gatunku w obrębie Purda Leśna w oddz. 165g; 182d,f,g,j,k. Nie określono ogólnej liczebności miejscowej populacji, natomiast dokonano wstępnego rozpoznania jej zagęszczenia. Ustalono, że średnia liczba egzemplarzy o pierśnicy równej i większej od 0,5 cm w przeliczeniu na 100 m2 wynosi 6,8, a w najmłodszej generacji (osobniki, które nie osiągnęły pierśnicy 0,5 cm) - 13,3 na 100 m 2 . Kondycja życiowa wszystkich badanych osobników oceniona została jako dobra. Cisy z badanej powierzchni są względnie młode jak na tak długowieczny gatunek. Przyjęto, że subpopulacja cisa na powierzchni pomnika pochodzi od dwu starych egzemplarzy cisa rosnących w okolicy i znajduje się we wczesno-generatywnej fazie rozwoju o umiarkowanej dynamice. O ich dobrej kondycji świadczy zachowana ciągłość odnowień, nawet w latach z długimi okresami suszy. Wokół wydzieleń obejmujących pomnik, na świeżo założonych uprawach pojawiły się siewki cisów. Ich kondycja wydaje się dobra.

Pod koniec lipca 2011 r. podczas wichury jeden z cisów (300-letni osobnik męski) przewrócił się. 3 sierpnia leśnicy z Nadleśnictwa Wipsowo podjęli się ratowania pomnikowego drzewa. Wcześniej trzeba było oczyścić drogi z wiatrołomów. Aby postawić pionowo 17 metrowe drzewo użyto ciężkiego sprzętu m. in. harvestera. Drzewo ustabilizowano drewnianą podporą i linami. Dodatkowo do ziemi wokół drzewa dodano ukorzeniacz i podlano je. Dzisiaj (6 czerwca 2017 r.) cis jest żywy i wygląda całkiem dobrze (zdj. poniżej).

Już Władysław Jagiełło w 1423 roku wydał prawo chroniące cisy w Polsce: „Jeśliby kto wszedłszy w las, drzewa które znajdują się być wielkiej ceny jako jest cis albo im podobne podrąbał, tedy może być przez Pana albo dziedzica pojman,

Odnowienie naturalne utrzymanie się młodych siewek jakie obserwowane jest na terenie Nadleśnictwa Wipsowo jest dzisiaj rzadkością na skalę europejską. Stąd odnowieniu temu należy poświęcić ogromną uwagę i otoczyć je szczególną opieką.